Mag ik een handtekening?

Bij een bezoek aan de Steinway showroom in New York ontmoette ik Henry Steinway. Het was het laatste lid van de familie die nog aan de pianofabriek verbonden was.
Ik zag dat hij een viltstift uit zijn zak haalde en zijn handtekening plaatste op het metalen frame van een piano die zojuist door een enthousiaste klant aangeschaft was..
Het was alsof een beroemde baseballer een bal signeerde, of een auteur zijn boek.
Zo gaat dat in ons tijdperk van beroemdheden.

In de fabriek van Steinway vroeg ik of medewerkers soms hun handtekening op onzichtbare plekken van een nieuw intrument zetten.
Natuurlijk doen ze dat, hoewel we daar niet zeker van zijn en het wordt natuurlijk officieel niet aangemoedigd,
Maar er bestaat een lange en informele respectvolle traditie voor de 'meesterpianomaker' om een merkteken te zetten op een plek die de klant nooit ontdekt.

Op een dag kwam een leerling pianomaker op zijn werk in de Steinway fabriek.
Hij trof zijn leermeester, een man die niet zo gemakkelijk zijn gevoelens uitte, in tranen aan voor een gedemonteerd pianomechaniek dat opgeknapt moest worden.

'Wat is er aan de hand?', vroeg de leerling, 'kan ik ergens mee helpen?'

De leermeester legde uit dat, toen hij de piano uit elkaar haalde, hij de naam van een andere pianotechnicus ontdekt had, verborgen in het binnenste van het instrument.
Die handtekening was van zijn overleden vader.
Sinds die tijd mogen meester pianomakers hun initialen op een verborgen plek stempelen.
Zo'n stempel ziet er uit als een Japanse calligrafie die je wel eens in de hoek van een Japanse prent aantreft: bescheiden rechthoekig en fraai grafisch vormgegeven.

Toch blijft de handeling van een pen te voorschijn halen en een handtekening op het hout plaatsen te vergelijken met het signeren van een belangrijk papieren document.

Hoeveel van ons zijn bij machte om hout en metaal vorm en klank te geven tot iets dat we de piano noemen?
Voor dat edele handwerk is het een edel gebaar.

Welk een waardevolle ontdekking, vergelijkbaar met de vondst van een parel in een oesterschelp, om het teken te vinden van iemand die voor het instrument gezorgd heeft en het repareerde voordat het weer de wereld in gezonden werd.
Een bericht zonder bestemming, met als enige zekerheid: 'Ik was hier'

fragment uit: The Pianoshop on the Left Bank, door T.E.Carhart, uitgeverij Vintage 2001

Linkse Piano